(Szacunkowy czas czytania: 3 min.)
Dłuższe liczby nie brzmią dobrze, gdy wypowiadasz je na głos, zwłaszcza jeśli są podobne. Wyjątkowo szybko ulatują też z pamięci. (Zrób prosty test. Przeczytaj komuś jakiś tekst informacyjny, o czymkolwiek, wplatając zdanie “W zeszłym roku zarobiliśmy 787.667 złotych, a w tym roku 768.767 złotych”. Gdy przeczytasz całość, zapytaj o różnicę w zarobkach i który rok był lepszy.)
Jak je prezentować?
Po pierwsze: DO KOGO i PO CO?
Przygotowanie każdej prezentacji zaczynaj zawsze od tych dwóch pytań (jeśli jeszcze tego nie wiesz, zajrzyj TUTAJ). Kim są twoi słuchacze i co mają zrobić z danymi, które im przekażesz?
- podjąć na ich podstawie jakąś decyzję? czego ona ma dotyczyć?
- zmienić swój pogląd na jakąś sprawę?
- upewnić się w swoich przypuszczeniach na jakiś temat?
- przekazać te dane dalej? komu? w jakiej formie?
- wykorzystać te dane w jakiejś czynności? jakiej?
Inaczej będziesz prezentować wyniki sprzedaży zarządowi firmy, a inaczej sprzedawcom, choć liczby będą te same.
W wynikach matur co innego będzie interesować nauczycieli, rodziców, uczniów, radnych powiatowych i pracowników kuratorium, choć podstawą będzie ten sam raport Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
To samo dotyczy planów sprzedażowych, budżetów, bilansów i wszystkich innych dokumentów napakowanych tabelkami z Excela. Każdego czytelnika co innego w nich zainteresuje.
Gdy odpowiesz sobie na pytanie DO KOGO i PO CO?, reszta (czyli odpowiedzi na pytania CO? i JAK?) będzie już prosta.
Ogranicz ilość liczb
Celem prezentacji nie jest przekazanie danych liczbowych.
Celem prezentacji jest pokazanie, co z tych danych wynika.
Przekazać dane można na wiele sposobów i ustna prezentacja jest akurat najmniej skutecznym.
Oczywiście możesz przekazać uczestnikom prezentacji setki stron tabel i wykresów (wydrukować, wysłać mailem). Do prezentacji wybierz jednak tylko te dane, które realizują jej cel. Jeśli tego nie zrobisz, najważniejsze liczby schowają się wśród tych mniej ważnych.
Pokaż liczby w kontekście
“Firma zdobyła 67 nowych klientów”. Gratuluję. Ale to dużo czy mało? W jakim czasie? Więcej niż w poprzednim okresie czy mniej? Jak to się ma do liczby dotychczasowych klientów? Pokazuj kontekst.
- Firma zdobyła w tym roku 67 klientów. Dobra robota! To najlepszy rok w dziejach firmy!
- Firma zdobyła w tym roku 67 klientów. Niby fajnie, tylko że konkurencja zdobyła ponad 80.
- Firma zdobyła w tym roku 67 klientów. To oznacza, że będziemy otwierać nowy oddział.
- Firma zdobyła w tym roku 67 klientów. To jest dramat, nigdy nie zeszliśmy poniżej setki!
Wizualizuj
Wypowiedziane liczby są mało plastyczne, trudno je zapamiętać i połączyć z innymi danymi, dlatego pokazuj je na różne sposoby:
- zapisz liczbę w czasie prezentacji na tablicy
- wyświetl liczbę na ekranie (tylko tę liczbę, wielkimi cyframi)
- wyświetl wykres z zaznaczoną jedną konkretną liczbą (maksimum dwiema, dla porównania)
- pokaż planszę z liczbą (albo wykresem z wyróżnioną liczbą)
- pokaż ją na palcach
Zaokrąglaj
W materiałach umieścisz tabele i wykresy z dokładnymi danymi. Ale czy to samo jest konieczne w samej prezentacji? Tylko niektóre liczby naprawdę muszą zabrzmieć głośno w sali prezentacyjnej i to z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. W wielu przypadkach możesz powiedzieć:
- co dziesiąty klient (zamiast 95 spośród 945)
- ponad połowa studentów (zamiast 53,55%)
- dwie trzecie pracowników (zamiast 67,2%)
- około tysiąca złotych (zamiast od 989 do 1015 zł)
Porównuj
Liczba będzie bardziej plastyczna (i łatwiejsza do zapamiętania), jeśli z czymś ją porównasz:
- kwota 3500 zł – początkujący nauczyciel musiałby na to pracować dwa miesiące
- powierzchnia 2,85 ha – zmieściłbyś na tym cztery boiska Legii
- czas 180 sekund – zdążysz umyć zęby
- odległość 15 tys. km (średni roczny przebieg polskiego kierowcy) – dojechałbyś dwa razy na Gibraltar i z powrotem albo dalej, niż stąd do Johannesburga
Mów, co ta liczba oznacza w praktyce
Specjalista poradzi sobie z tym sam, laik lepiej zrozumie, jednak niezależnie od tego, do kogo mówisz, pokazuj praktyczne zastosowanie przekazywanych informacji. Nawet jeśli nie będzie to nowość dla słuchaczy, pokażesz swoją fachowość i obycie z danymi. To też jest ważne.
- Szybka ładowarka do samochodów elektrycznych ma moc 50 kW. W czasie ładowania zdążysz spokojnie wypić kawę albo zrobić małe zakupy.
- Obsługa zajmuje około 160-180 miesięcznie godzin. Będzie trzeba zatrudnić dodatkowego pracownika.
Wyjątkowo ważne liczby – celebruj
Jeśli któraś liczba jest wyjątkowo ważna – tak bardzo, że musisz ją podać na głos i to w całości – celebruj to:
- zapowiedz, że za chwilę podasz ważną informację
- odczytaj ją (zamiast mówić z pamięci)
- poproś słuchaczy żeby też ją znaleźli w swoich materiałach, zapisz dodatkowo na tablicy
- zapytaj uczestników (“Jak myślicie, ile to będzie?”), a potem zrób teatralną pauzę i podaj prawidłową odpowiedź
Dzięki temu “wybrzmi” i zostanie zapamiętana.
Zapamiętaj: liczby nie mówią same za siebie. To TY mówisz posługując się liczbami.
Czym innym jest porównywanie i zaokrąglanie, aby liczba została zapamiętana i zrozumiana, a czym innym manipulacja liczbami. Różnica bywa delikatna – to jest bardziej kwestia etyki, niż języka.
“To kosztuje tylko paczkę papierosów dziennie” – co z tego, skoro trzeba zapłacić za rok z góry, więc przelew wyniesie jednorazowo 7 tysięcy złotych?
“Urządzenie możesz kupić już za 3.999 zł” – ale właśnie nie możesz, bo to katalogowa cena “gołej” wersji, której w praktyce nie ma w sprzedaży, a każdy dodatek jest płatny.
Celem tych przykładowych wypowiedzi jest wyłącznie zmanipulowanie słuchacza, a nie ułatwienie mu zrozumienia treści prezentacji.
Manipulowanie jest głupie. Pokazuje, że nie masz argumentów. Zamiast tego – przekonuj, pomóż rozumieć, pokazuj (prawdziwe) korzyści.