Jak kończyć prezentację?

---

(Szacunkowy czas czytania: 3 min.)

Co powiedzieć na końcu?
Rozpoczynając prezentację zawierasz ze słuchaczami umowę. Oni dają ci czas, ty im – pożyteczną treść. Mówiąc „Na koniec” (Podsumowując… Kończąc…) jeszcze raz skupiasz uwagę słuchaczy i obiecujesz im, że to naprawdę koniec. Dotrzymaj słowa, kończ krótko! Co to znaczy? Zakończenie powinno trwać maksymalnie 30-40 sekund. To oznacza 60-90 słów, czyli 10 krótkich zdań.

1. Przypomnij główne pytanie i główny przekaz prezentacji.

Tego nigdy za wiele, a w zakończeniu powinny się znaleźć obowiązkowo.

2. Podsumuj.

Nawet jeśli rozwinięcie prezentacji było długie, podsumowanie musi być proste. Nie dodawaj tu żadnych nowych informacji, ale streść wnioski z tego, co wcześniej powiedziałeś. Najlepiej – jedno lub dwa zdania na każdy główny punkt prezentacji.

3. Dokończenie wstępu

Jeżeli we wstępie zacząłeś opowiadać jakąś historię i przerwałeś (najlepiej w najciekawszym momencie!), w zakończeniu możesz ją domknąć. Rozwiąż zagadkę, dokończ historię o Jasiu, odpowiedz na pytanie rzucone na początku.

4. Porywająca wizja

Ten pomysł podawałem już w artykule „Jak zacząć prezentację”. Jeśli nie wykorzystałeś go we wstępie, teraz przyda się jeszcze bardziej. Zatem: pozwól, by słuchacze wyobrazili sobie przyszłość, a w niej stan idealny. Problem będzie już rozwiązany, korzyści z prezentowanego pomysłu widoczne. Opisz to dokładnie i plastycznie. Jak będzie wyglądał świat Twoich słuchaczy, co się zmieni, jakie będą mieli z tego korzyści?

5. Jedno ważne zdanie

To przydaje się szczególnie w prezentacji danych – gdy temat jest złożony, nadmiar informacji może przytłaczać, nawet ekspertów. Kończąc prezentację przedstaw ostateczny wniosek. „Krótko mówiąc chodzi o to, że…”

6. Jedno ważne pytanie

„Co z tym teraz zrobisz? Jaką podejmiesz decyzję?” Do tej pory mówiłeś ty, a słuchacz był wygodnie z boku. Oceniał twoje argumenty, zgadzał się albo nie, odpowiedzialność była poza nim. Teraz przedstaw mu alternatywę i oddaj mu inicjatywę. Teraz piłka jest po jego stronie.

7. Żądanie akcji

Powiedz wprost, co mają zrobić słuchacze. Daj im zadanie, misję do spełnienia, polecenie. Zrób to bardzo konkretnie, na przykład:

• Przyjdź…
• Zamów…
• Zagłosuj…
• Napisz…

Koniecznie dodaj termin, na przykład:

• Teraz…
• Dziś wieczorem…
• W najbliższą sobotę…
• Kiedy będziesz u pierwszego klienta po tym spotkaniu…

PRZECZYTAJ TEŻ: Żądanie akcji  jak dobry cel

 

8. Aha, i jeszcze jedno (czyli drugie zakończenie)

WYJĄTKOWO, jeśli jest coś ważnego, co powinno być zapamiętane, co możesz powiedzieć w maksymalnie 30 sekund, a co trudno byłoby ci włączyć do zwykłego planu prezentacji – dodaj to na odchodne, po zwykłym zakończeniu.

Tak zrobił na przykład Ronald Reagan w słynnym przemówieniu „Panie Gorbaczow, zburz pan ten mur” przy Bramie Brandenburskiej w 1987 roku:

Zanim zakończę, chciałbym powiedzieć jeszcze jedno. Odkąd tu jestem, byłem pytany o demonstracje przeciwko mojej wizycie. Chciałbym coś powiedzieć Państwu, i tym, którzy brali udział w tych demonstracjach, Ciekawe, czy ludzie ci kiedykolwiek zadali sobie pytanie, czy gdyby w ich kraju sprawował władzę taki rząd, jakiego tak bardzo pragną, czy wtedy mogliby tak swobodnie demonstrować swoje niezadowolenie. Dziękuję bardzo i niech was wszystkich Bóg błogosławi. (Ronald Reagan)

Najważniejsze: to TY powinieneś zakończyć prezentację, a nie PowerPoint lub dzwonek prowadzącego konferencję. Zaplanuj i przećwicz prezentację tak, by wyrobić się w wyznaczonym czasie.

PRZECZYTAJ TEŻ KONIECZNIE: Dlaczego nie pisać na slajdzie Dziękuję?

 

(Fragment przemówienia Ronalda Reagana cytuję za: Montefiore, Simon Seebag (wstęp). 2005. Mowy które zmieniły świat. Tłum. Sławomir Czapnik. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.)